Zawroty głowy są objawem wielu chorób. Występują u osób w różnym wieku, ale ich częstość rośnie wraz z wiekiem. Częściej dotyczą kobiet.
Powodem zawrotów głowy mogą być choroby Centralnego Układu Nerwowego albo błędnika. Z uwagi na różnorodność przyczyn zawrotami głowy zajmują się neurolodzy i laryngolodzy.
Podstawą diagnostyki zawrotów głowy jest wywiad. Na pozór łatwe rozpoznanie w rzeczywistości jest trudne. Trudność polega na tym, że pacjent subiektywnie ocenia objaw. W związku z powyższym pacjenci zawrotami głowy określają prawdziwe zawroty, czyli wrażenie wirowania jak również niespecyficzne objawy: wrażenie oszołomienia, dyskomfortu, osłabienie czy stan przedomdleniowy.
Przyczyną zawrotów głowy mogą być choroby Centralnego Układy Nerwowego, lub zaburzenia w ukrwieniu mózgu. Schorzenia te leczy neurolog. Zawroty głowy w chorobach neurologicznych w zależności od przyczyny mogą trwać różnie długo: sekundy, minuty, ale najczęściej są długotrwałe (dni, miesiące, a nawet lata). Pozycja ciała i głowy ma zwykle niewielki wpływ na nasilenie dolegliwości. Pacjent odczuwa wirownie własnej osoby, lub otoczenia, czasami porównuje je do jazdy windą, karuzelą, lub określa jako „zapadanie się”.
Do neurologicznych chorób, w których występują zawroty głowy należą:
- Udary mózgu.
- Zaburzenia przepływu krwi w obrębie krążenia mózgowego.
- Guzy mózgu.
- Stwardnienie rozsiane.
- Padaczka.
- Migrena.
- Choroba Parkinsona.
- Choroba Alzheimera.
- Choroby zapalne np. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czy neuroborelioza.
- Niektóre choroby układu nerwowego uwarunkowane genetycznie.
Kolejna grupa chorób z objawowymi zawrotami głowy to choroby laryngologiczne obejmujące błędnik. Zawroty trwają najczęściej krótko: sekundy, minuty. Często są zależne od pozycji ciała i głowy oraz znacznie nasilają się przy ruchach. Właściwym specjalistą w tym zakresie jest laryngolog.
Do najczęstszych laryngologicznych przyczyn zawrotów głowy należą:
1. Choroby ucha zewnętrznego (między innymi woszczyna).
2. Choroby ucha środkowego (np. zapalenie trąbki słuchowej, perlak).
3. Choroby ucha wewnętrznego:
- zapalenie błędnika
- choroba Méniére´a
- łagodne położeniowe zawroty głowy
- toksyczne uszkodzenie błędnika (np. spowodowane przez leki)
- urazy ucha wewnętrznego
- uszkodzenie naczyniowe błędnika (w wyniku niedokrwienia)
- hałas i choroba lokomocyjna
- zapalenie nerwu przedsionkowego.
Często pacjenci mianem zawrotów głowy określają niespecyficzny dyskomfort, który występuje z bardzo różnych ogólnoustrojowych powodów:
1. Wahania ciśnienia tętniczego krwi (zarówno nagły wzrost, jak i nagłe obniżenie).
2. Zaburzenia rytmu serca.
3. Różnego rodzaju infekcje np. grypowe.
4. Anemia.
5. Zaburzenia elektrolitowe np. podczas biegunki czy wymiotów.
6. Niedocukrzenie.
7. Okres menopauzalny.
8. Choroby okulistyczne np. narastająca z wiekiem dalekowzroczność.
9. Rożne przyczyny psychogenne (napady paniki, zaburzenia lękowe, depresja).
Zawroty głowy z uwagi na różnorodność przyczyn mogą być objawem przewlekłych zaburzeń, które leczone są bez pośpiechu w trybie planowym, ale mogą być również zwiastunem stanów naglących wymagających pilnej interwencji lekarskiej.
Wskazaniem do pilnej hospitalizacji są towarzyszące zawrotom głowy tzw. objawy alarmowe. Należą do nich:
1. Utrata przytomności.
2. Zdwojone widzenie.
3. Zaburzenia mowy.
4. Niedowład.
5. Zaburzenia równowagi.
6. Niedowład.
7. Nagła głuchota.
8. Silny ból głowy.
9. Duży wzrost ciśnienia tętniczego krwi.
10. Ciężkie zawroty głowy i zaburzenia równowagi po raz pierwszy w życiu.
11. Zawroty głowy po wypadku, zwłaszcza po urazie wielonarządowym.