Ocena nadwagi jako defektu kosmetycznego jest podstawowym błędem. Nadwaga jest przede wszystkim problemem zdrowotnym sprzyjającym miażdżycy, cukrzycy i chorobom układu krążenia. Walka z nadwagą jest działaniem prozdrowotnym. Ale szybka utrata masy ciała jest zjawiskiem niepożądanym. Nie stanowi ona jedynie efektu estetycznego, ale wiąże się z ryzykiem licznych powikłań zdrowotnych dotyczących ciała i sfery psychicznej.
Odżywianie wywiera istotny wpływ na potrzeby emocjonalne człowieka. Szybka utrata masy ciała często prowadzi do zmiany zachowania i procesów myślowych.
Obserwuje się:
- osłabienie
- chroniczne zmęczenie
- uczucie „wilczego głodu” prowadzące w części przypadków do epizodów objadania się
- nadmierną ospałość
- wzmożone napięcie nerwowe
- wahania nastroju
- zaburzenia koncentracji i kojarzenia
- u niektórych pacjentów występują groźne w skutkach zaburzenia łaknienia w tym anoreksja i bulimia.
Zarówno nadwaga jak chudnięcie wiążą się z szeregiem przemian biochemicznych jakie zachodzą w ludzkim ciele. Szybka utrata masy ciała powoduje:
- utratę masy mięśniowej, na którą w większym stopniu narażone są kobiety
- utratę masy kostnej i zwiększenie ryzyka osteoporozy
- kamicę pęcherzyka żółciowego
- stłuszczenie wątroby
- zaburzenia elektrolitowe prowadzące do spadków ciśnienia tętniczego krwi i omdleń
- zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego, a w konsekwencji zwiększoną podatność na choroby infekcyjne
- zaburzenia miesiączkowania
- zaburzenia płodności
- większe prawdopodobieństwo efektu jo-jo czyli ponownego przyrostu masy ciała.
Zarówno nadwaga jak szybka utrata masy ciała działają na organizm ludzki źle. Jaki wybór w takiej sytuacji jest dobry?
Racjonalne odchudzanie. Maksymalne tempo redukcji masy ciała powinno wynosić 1 kg tygodniowo w pierwszym miesiącu odchudzania i 0,5 kg w ciągu kolejnych miesięcy.
Warunkiem osiągnięcia takiego rezultatu jest właściwe ustaleniu bilansu energetycznego. Do odchudzania dobrze jest zabrać się metodycznie i poczynić potrzebne wyliczenia.
Podstawą jest wyliczenie dobowego zapotrzebowania na kalorie w zależności od płci i aktywności fizycznej według wzoru:
BMR (podstawowy wydatek energetyczny) x współczynnik aktywności fizycznej
BMR dla mężczyzn = 11,6 x masa ciała (kg) + 879 kcal
BMR dla kobiet = 8,7 x masa ciała (kg) + 826 kcal
Współczynnik aktywności fizycznej to:
1,3 dla osób prowadzących siedzący tryb życia
1,5 dla średnio aktywnych
1,7 dla regularnie aktywnych fizycznie
Aby uzyskać prawidłowe tempo utraty masy ciała od obliczonego tą metodą zapotrzebowania energetycznego należy odjąć 500 kcal. W ten sposób zbilansowane odżywianie pozwoli stracić 0,5 kg w ciągu tygodnia. Efekt nie jest wprawdzie natychmiastowy, ale bezpieczny i obarczony mniejszym ryzykiem jo-jo.
Czasem to co na pozór wydaje nam się dobre jest złe i odwrotnie, a właściwa ocena problemu daje możliwość skutecznego działania i uniknięcia kłopotów.
Małgorzata Stokowska-Wojda
